Bệnh Mất Ngủ – Những Điều Cần Biết
Mất ngủ là vấn đề gây khó chịu cho hàng triệu người trên thế giới. Mất ngủ không chỉ giới hạn trong nghĩa không ngủ được mà còn để chỉ hiện tượng rối loạn giấc ngủ gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người mắc. Người bị mất ngủ luôn cảm thất mệt mỏi về cả thể chất và tinh thần; không có năng lượng làm bất cứ việc gì.
Kiến thức cơ bản về mất ngủ:
- Mất ngủ là triệu chứng gây nên bởi rất nhiều nguyên nhân khác nhau.
- Mất ngủ thường là hậu quả thứ phát do bệnh tật gây nên hay do hàng vi, lối sống.
- Các nguyên nhân chính hay gặp gây mất ngủ là do tâm lý, do thuốc và do hoóc-môn.
- Điều trị mất ngủ có hai hướng chính là dùng thuốc và điều chỉnh hành vi.
Thế nào là mất ngủ?
Mất ngủ là hiện tượng rối loạn giấc ngủ bao gồm việc thiếu ngủ hoặc chất lượng giấc ngủ kém. Mất ngủ có thể gặp ở mọi lứa tuổi, thường gặp ở phụ nữ hơn nam giới. Mất ngủ được chia thành 3 nhóm chính dựa trên thời gian bị mất ngủ:
- Mất ngủ tạm thời: thời gian mất ngủ từ 3 ngày trở lên
- Mất ngủ cấp tính: thời gian mất ngủ kéo dài vài tuần
- Mất ngủ mạn tính: thời gian mất ngủ kéo dài nhiều tháng có khi đến hàng năm.
Các dấu hiệu và triệu chứng của mất ngủ:
- Khó đi vào giấc ngủ
- Thức giấc giữa đêm, khó để ngủ lại được
- Ngủ dậy sớm hơn so với dự định
- Ngủ dậy cảm thấy mệt mỏi sau một giấc ngủ dài
- Cảm giác mệt mỏi và thèm ngủ vào ban ngày
- Khó chịu, mệt mỏi nhiều, lo lắng nhiều
- Giảm khả năng tập trung trong học tập, công việc
- Giảm khả năng phối hợp trong cuộc sống, hay bị sai sót, hay quên
- Đau đầu, có cảm giác như đầu bị bóp chặt
- Các triệu chứng về đường tiêu hóa: đau dạ dày, táo bón, …
Hậu quả của mất ngủ: Mất ngủ kéo dài gây ảnh hưởng đến mọi mặt đời sống của người mắc.
- Gây mệt mỏi, không có sức sống, không có năng lượng hoạt động
- Giảm năng suất lao động, học tập, công việc, …
- Gây lo lắng, trầm cảm, khó chịu, hay cáu kỉnh với người khác, …
- Tăng khả năng béo phì.
- Gây đau đầu kèm theo, giảm khả năng tập trung, rối loạn trí nhớ, …
- Ảnh hưởng đến sự hoạt động của hệ miễn dịch
- Tăng nguy cơ mắc các bệnh mạn tính.
Các nguyên nhân chính gây mất ngủ: mất ngủ gây nên bởi rất nhiều nguyên nhân về thể chất hoặc tâm lý. Tình trạng mất ngủ mạn tính kéo dài có thể gây nên bởi bệnh lý thực thể tiềm ẩn trong cơ thể. Các nguyên nhân thường gặp gây mất ngủ:
- Rối loạn trong lối sống hàng ngày, hay thay đổi nhịp sinh học của cơ thể: thay đổi về công việc, thay đổi múi giờ, thay đổi độ cao, thay đổi nhiệt độ môi trường, …
- Các bệnh lý về tâm thần: lo âu, trầm cảm, rối loạn phân li lưỡng cực,…
- Các bệnh lý về thần kinh: tổn thương não, u não, đột quỵ, bệnh Parkinson, Alzheimer, …
- Do rối loạn hoóc-môn
- Do các nguyên nhân khác: do căng thẳng, tâm lý, do ký sinh trùng, do dùng thuốc, do môi trường ngủ không tốt, do mang thai, …
Làm thế nào để chẩn đoán nguyên nhân mất ngủ?
- Khám bệnh cùng với chuyên gia về giấc ngủ: người mắc sẽ được hỏi các câu hỏi liên quan đến giấc ngủ của mình.
- Nếu cần thiết sẽ được chỉ định làm các cận lâm sàng cần thiết để theo dõi cấu trúc, chức năng của não bộ như: điện não, cộng hưởng từ, …
- Bác sĩ đồng thời sẽ loại trừ các nguyên nhân như tâm thần hay nghiện ma túy, nghiện rượu, …
- Thực hiện các đánh giá sâu về giấc ngủ như ghi lại nhật ký giấc ngủ bằng máy đa kí giấc ngủ, …
Các hướng xử trí chính của mất ngủ: tùy theo từng trường hợp sẽ có các lời khuyên, cách điều trị phù hợp để khắc phục tình trạng mất ngủ của người mắc, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, hòa nhập và trở lại một cuộc sống bình thường. Có 2 hướng điều trị chính, thông thường người mắc được kết hợp cả 2 phương pháp để đạt hiệu quả cao nhất:
- Không dùng thuốc: thực hiện “vệ sinh giấc ngủ”, biện pháp thư giãn, dùng liệu pháp thay đổi nhận thức, thay đổi lối sống, …
- Dùng thuốc: biện pháp này cần được kê đơn và theo dõi chặt chẽ theo chỉ định của bác sĩ, không nên tự ý mua thuốc ngủ, thuốc an thần để uống. Do đó khi mất ngủ gây ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn hãy đến gặp bác sĩ chuyên gia để được tư vấn và chẩn đoán chính xác nhất.
- Khám trực tiếp cùng chuyên gia bệnh lý mất ngủ : PGS.TS.BS Nguyễn Trọng Hưng tại phòng khám Meditec 52 Bà Triệu.
